Güzel dinimizin en önemli ve en belirgin özelliklerinden biri salih ameldir. Amel hal, hareket, iş ve davranış anlamlarına gelmektedir. Amel, iyi olabildiği gibi, kötü de olabilir. Biz, bugünkü yazımızda salih amelden, yani iyi olan işlerden bahsetmeye çalışacağız.
İyi ameli iki kısma ayırıyoruz. İlk bölümde ibadet dediğimiz namaz, oruç, hac ve zekât gibi ameller akla gelir. İkinci kısımda ise, ruhen ve bedenen bilinçli olarak yapılan iyi ve olumlu faaliyetlerin tümü kastedilmektedir. Farz, vacip, sünnet, nafile, gizli ve aşikâr yapılan bütün olumlu işler bu kısma dâhildir. Buna kitaplarda ve halk dilinde ‘‘Salih Ameller’’ denilmektedir. Yüzlerce hayırlı amelden bir kaçını, birlikte hatırlatmaya çalışalım.
Resulüllah’a (s) , en fazileti amelin hangisi olduğu sorulduğunda, ‘‘İlimdir’’ cevabını verir. Orada bulunanlar, ‘‘Amel bakımından olanı sormuştuk’’ diye kibarca hatırlatma yaparlar. Resulüllah (s): “İlimdir. Zira bilinçli olarak yapılan bir amel, az olsa da fayda verir. Bilinçsiz yapılan işler, çok olsa da, fayda vermez’’ buyurur. Bu mevzuyu teyid eden diğer bir hadis-i şerif de şöyledir: “Allah katında amellerin en sevimlisi, az olsa da, devamlı olanıdır.’’
“Allah’a en sevimli ve en üstün amel hangisidir?’’ sorusu, değişik zamanlarda ve değişik kişiler tarafından çokça sorulmuştur. Sevgili Peygamberimiz (s) de bu soruya farklı cevaplar vermiştir. Şimdi bu cevaplardan bir kısmını, kısa cümleler halinde hatırlatmak istiyorum.
- En efdal amel, namazı vaktinde kılmaktır.
- En efdal amel, Allah yolunda cihad ( mücadele ) etmektir.
- En hayırlı amel, anne ve babaya iyilik etmektir.
- En hayırlı amel, ilim tahsil etmektir.
- En üstün amel, su temin etmektir. ( Kuyu, çeşme vb. gibi )
- En üstün amel, ihtiyaç olan yerleri ağaçlandırmaktır.
- Amellerin en faziletlisi, devamlı ( istikrarlı ) olanlarıdır.
- Amellerin en faziletlisi, din kardeşini sevindirmektir.
Buraya kadarki cevaplarda, Peygamberimiz’in (s) bedenen yapılacak işleri öne çıkardığını görüyoruz. Fakat aynı soruya bir gün: ‘‘İyi insan olursan, cennete girersin’’ cevabını vermiştir. Soru sahibinin ‘‘Ben iyi insanmıyım, değilmiyim, nereden bileceğim?’’ demesi üzerine Hz. Peygamber (s): ‘‘Yakınlarına sor, öğrenirsin’’ buyurmuştur.
İnsan olarak, toplumla birlikte yaşamak durumundayız. En yakınımızdakilerden başlayarak, komşu, akraba, meslektaş ve arkadaşımızla çok iyi geçinmeliyiz ki, bizim hakkımızda iyi ifadeler kullansınlar. İyi komşumuzdur, iyi arkadaştır, iyi insandır gibi şahitlikte bulunsunlar. Bizi yakından tanıyanların, hayattayken de, tabuttayken de bizim hakkımızda ne söyleyecekleri çok önemlidir. Bu şahitliklere Allah ve Resulü çok önem vermektedir.
O halde bizler, ibadetlerimizi eda etmeye, hayırlı ameller işlemeye, kısaca iyi insan olmaya gayret edelim. İbadetlerimize ilave olarak güzel, iyi ve faydalı amelleri bolca yapabilmek ve de Rabbimizin bizlere ikram edeceği ebedi nimetlere kavuşabilmek niyazıyla, hepinizi Allah’a emanet ediyorum.
Turgut AÇARİ
İl Müftüsü